10 znanych kompleksów mieszkaniowych, które zmieniły wygląd miast na całym świecie

W historii architektury XX–XXI wieku istnieje kilka kompleksów mieszkaniowych, które nie tylko zapewniły ludziom dach nad głową, ale również zmieniły nasze postrzeganie tego, jakim może być miastowe mieszkanie. Te projekty stały się symbolami swojego czasu, eksperymentalnymi przestrzeniami dla nowych pomysłów i źródłami inspiracji dla pokoleń architektów. Przyjrzyjmy się 10 takim znaczącym kompleksom z różnych zakątków świata.

Unité d'Habitation (Marsylia, Francja)Rok budowy 1952ArchitektLe Corbusier Zdjęcie: pinterest.com

Unité d'Habitation, znana również jako „Jednostka mieszkalna”, była realizacją pomysłów Le Corbusiera na nowoczesne mieszkanie. Jest to 17-piętrowy budynek przeznaczony na 1600 mieszkańców, który przedstawia „miasto pionowe”.

Główne cechy:

• Użycie „modulora” – systemu proporcji stworzonego przez Le Corbusiera.

• Wewnętrzna „ulica” z sklepami na siódmym i ósmym piętrze.

• Przedszkole i basen na dachu.

• Mieszkania w dwóch poziomach, wiele z widokiem na morze.

Unité d'Habitation miała ogromny wpływ na architekturę po wojnie i stała się przodkiem stylu brutalizmu. Mimo pierwotnej krytyki, budynek dziś jest uznawany za pamiątkę architektoniczną i nadal jest popularnym miejscem do życia.

Habitat 67 (Montréal, Kanada)Rok budowy 1967Architekt Moshe Safdie

Habitat 67 został stworzony jako pionek na Światowej Wyścigie 1967 roku w Montrealu i stał się jednym z najbardziej innowacyjnych projektów mieszkaniowych swoich czasów.

Główne cechy:

• 354 identyczne bloki betonowe, tworzące 146 mieszkań.

• Złożona przestrzenna kompozycja przypominająca krajobraz górski.

• Każde mieszkanie ma własną taras na dachu bloku poniżej.

• System mostków pieszych łączących bloki.

Projekt Safdie był próbą połączenia zalet mieszkania w przedmieściach (osobny ogród, świeży powietrze) z gęstością zabudowy miejskiej. Choć nie zdobył masowego rozpowszechnienia z powodu wysokich kosztów, Habitat 67 nadal pozostaje wpływowym przykładem architektury modułowej.

Zdjęcie: pinterest.com

Pruitt-Igoe (St. Louis, USA)Rok budowy1954 (zdemolowany w 1972–1976) ArchitektMinoru Yamazaki

Pruitt-Igoe był przykładem ambicjonalnego projektu mieszkania społecznego, który zakończył się dramatycznym niepowodzeniem. Kompleks składał się z 33 jednolitów o 11 piętrach i miał rozwiązać problem przestrzeni miejskiej w St. Louis.

Główne cechy:

• Podział na strefy dla białych (Igoe) i czarnochłonnych (Pruitt) mieszkańców (później odwołany).

• Przestronne mieszkania z nowoczesnymi wygódami.

• Przestrzenie społeczne na każdym trzecim piętrze.

Jednak z powodu różnych czynników, w tym niewystarczającego finansowania, segregacji rasowej i problemów społecznych, kompleks szybko upadł. Zdemolowanie w 1972 roku było symbolicznym końcem epoki modernizmu w architekturze.

Zdjęcie: pinterest.com

Nakagin Capsule Tower (Tokio, Japonia)Rok budowy1972ArchitektKisho Kurokawa

Nakagin Capsule Tower – jasny przykład japońskiego meta-biznesu, ruchu architektonicznego, który rozpatrywał budynki jako żywe, rosnące organizmy.

Główne cechy:

• 140 wymiennych kapsuł mieszkaniowych o rozmiarach 2,3 x 3,8 x 2,1 m.

• Każda kapsuła wyposażona jest w wbudowaną meblację i sprzęt AGD.

• Możliwość dodania lub wymiany kapsuł (które jednak nigdy nie zostały zrealizowane).

Choć pomysł wymiennych kapsuł okazał się utopijnym, budynek stał się znaczącym przykładem architektury futurystycznej. Obecnie budynek jest zagrożony demontażem, co wywołuje gorące spory wśród architektów i obrońców dziedzictwa kulturowego.

Zdjęcie: pinterest.com

Trellick Tower (Londyn, Wielka Brytania)Rok budowy1972ArchitektErnö Goldfinger

Trellick Tower – 31-piętrowy budynek mieszkaniowy w zachodnim Londynie, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych przykładów brytyjskiego brutalizmu.

Główne cechy:

• Oddzielna wieża z windami i schodami, połączona z głównym budynkiem przejściami co trzy piętra.

• „Niebieskie ogródki” – otwarte galerie z widokiem na miasto.

• Wbudowana kotłownia na szczycie wieży, tworząca charakterystyczny kontur.

Początkowo postrzegany jako symbol upadku społecznego mieszkania, Trellick Tower przeżył renesans w latach 90. XX wieku. Dziś jest chroniony jako pamiątka architektoniczna i uznawany za prestiżowe miejsce do życia.

Zdjęcie: pinterest.com

8 House (Kopenhaga, Dania)Rok budowy2010ArchitektBjarke Ingels

8 House – nowoczesny przykład innowacyjnego podejścia do architektury mieszkaniowej, łączącego różne rodzaje mieszkania z przestrzeniami komercyjnymi.

Główne cechy:

• Forma budynku w kształcie cyfry 8.

• Chodnik pieszy i rowerowy wznoszący się do 10. piętra.

• Łączenie mieszkań, biur i pomieszczeń handlowych.

• Wewnętrzne dziedki i zielone tarasy.

Projekt Ingelsa pokazuje, jak współczesna architektura może tworzyć zróżnicowaną przestrzeń miejską w ramach jednego kompleksu, promując społeczne interakcje i zrównoważony rozwój.

Zdjęcie: pinterest.com

Walden 7 (Barcelona, Hiszpania)Rok budowy1975ArchitektRicardo Bofill

Walden 7 – eksperyment w architekturze społecznej, mający na celu stworzenie poczucia społeczności wśród mieszkańców.

Główne cechy:

• Kompleks z 18 wież, połączonych mostami i przejściami.

• Labiryntopodobna struktura z wewnętrznymi dziedkami i basenami.

• Jasne kolorowe rozwiązanie fasad.

• 446 mieszkań o różnych planach.

Nazwany na cześć utopijnego romansu Henry’ego David’a Thoreau, Walden 7 starał się zrealizować ideale życia wspólnego. Mimo początkowych problemów, kompleks dziś jest popularnym miejscem zamieszkania i atrakcją turystyczną.

Zdjęcie: pinterest.com

Falowiec (Gdańsk, Polska)Rok budowy1970–1973ArchitektTadeusz Różański, Danuta Olenicka, Jacek Szczeliga

Falowiec, który w tłumaczeniu z polskiego oznacza „falek”, to najdłuższy budynek mieszkaniowy w Polsce, rozciągający się na 850 metrów.

Główne cechy:

• Fala kształtu budynku.

• 11 pięter, ponad 6000 mieszkańców.

• 1792 mieszkania o różnych planach.

• Liczne przejścia skrzeszające się przez budynek, łączące obie strony.

Falowiec został zbudowany w ramach masowej programu budowy mieszkaniowego w socjalistycznej Polsce. Mimo krytyki za monotonność, budynek nadal jest ważnym przykładem architektury modernistycznej i symbolem Gdańska.

Zdjęcie: pinterest.com

Torre Velasca (Mediolan, Włochy)Rok budowy1958ArchitektBBPR (Baffi, Beljouzo, Persutti, Rogers)

Torre Velasca – 26-piętrowa wieża w centrum Mediolanu, stająca się symbolem odbudowy Włoch po wojnie.

Główne cechy:

• Nieznana forma, rozszerzająca się do góry, przypominająca średniowieczną wieżę.

• Łączenie mieszkań i biur.

• Użycie tradycyjnych materiałów (ceglany, beton) w nowoczesnym wydaniu.

Torre Velasca wywołała spór swoim niegotyckim wyglądem, kontrastującym z otaczającą historią zabudowania. Jednak z czasem wieża stała się nieodłączną częścią skyline mediolanu i przykładem udanej kombinacji modernizmu i odniesień historycznych.

Zdjęcie: pinterest.com

Marina City (Chicago, USA)Rok budowy1964 ArchitektBertrand Goldberg

Marina City – kompleks z dwóch 65-piętrowych wież na brzegu rzeki Chicago, stając się jednym z symboli miasta.

Główne cechy:

• Charakterystyczna „kukurydziana” forma wież.

• Wielofunkcyjność: mieszkania, biura, sklepy, teatr, klub jachtowy.

• 19 dolnych pięter przeznaczonych na spiralny parking.

• Okrągłe balkony z widokiem na miasto i rzekę.

Marina City była zaprojektowana jako „miasto w mieście”, zdolne spełnić wszystkie potrzeby mieszkańców. Projekt Goldberga był pionierem w tworzeniu wielofunkcyjnych kompleksów dachowych i miał istotny wpływ na rozwój architektury miejskiej.

Zdjęcie: pinterest.com

Podsumowanie

Każdy z tych 10 kompleksów przedstawia unikalne podejście do rozwiązania problemów mieszkaniowych w miastach. Od utopijnego eksperymentu do praktycznych rozwiązań, od modnych wież do postrzeżonych labiryntów – wszystkie one przyczyniły się do ewolucji architektury mieszkaniowej.

Studiuąc te projekty, możemy śledzić, jak zmieniały się postrzegania dotyczące komfortowego mieszkaniowego życia miejskiego, jak architekci starali się rozwiązać problemy społeczne za pomocą architektury, i jak te pomysły wdrażano w życie – czasem z sukcesem, a czasem niezbyt.

Dziś, gdy miasta stają się w obecności nowych wyzwań – od przepychu do zmian klimatycznych – doświadczenie tych znanych kompleksów może być ważnym lekcją dla tworzenia przyszłości mieszkaniowej. Każdy z nich przypomina nam, że architektura to nie tylko budowanie budynków, ale tworzenie przestrzeni dla życia, pracy i kontaktów ludzi.

Okładka: pinterest.com