Formwork do fundamentu

Jego gładkość decyduje o wyglądzie powierzchni zewnętrznej. Jednak dla fundamentów nie ma to szczególne znaczenie – kluczowe jest, aby wytrzymałość płyty pozwoliła jej wytrzymać ciśnienie mieszanki betonowej.

Dokładnie z tego względu (wytrzymałość) określa się, jaki typ formworku stosować w konkretnym przypadku, ile potrzeba szkieletu i połączeń.

Materiały na formwork

Formwork może być różnych rodzajów. W zależności od materiału płyty: drewniany, metalowy (stalowy, aluminium), plastikowy.

W budownictwie prywatnym najczęściej stosuje się właśnie drewniany, ponieważ jest tańszy i z niego łatwo wykonać dowolną konstrukcję. Do wyrobu płyty używa się desek, wodoodpornych płytek OSB lub drewna warstwowego o grubości co najmniej 20 mm. Dodatkowo drewno można później wykorzystać w innych celach (podłoga surowa, konstrukcja dachu) – prawie bezodpadowe budownictwo.

Ten rodzaj formworku jest najbardziej rozpowszechniony, ponieważ ma wielowiekową historię potwierdzającą jego niezawodność i wytrzymałość, jest stosunkowo tanio dostępny dla wszystkich.

Do fundamentów stosuje się deski o grubości 20–35 mm, w zależności od rozmiaru płyty i obliczonej grubości fundamentu. Wilgotność drewna powinna wynosić co najmniej 25 %, aby nie wchłaniało mleczka cementowego. Jeśli drewno jest przesuszone, należy je zmoczyć wodą. Do fundamentów nadaje się drewno 3–4 klasy, zarówno iglaste, jak i liściaste.

Formwork metalowy stosuje się głównie w skalach przemysłowych. Jest droższy niż drewniany i ma więcej cykli odzysku (ponownego użytkowania). Choć przy budowie fundamentów dla domów prywatnych firmy budowlane czasem wykorzystują profile z blachy stalowej.

Formwork z płytek plastikowych to stosunkowo nowy, rosnąco popularny rodzaj. Charakteryzuje się dużą wytrzymałością, największą liczbą cykli wylewania i wysoką ceną, dlatego stosuje się go głównie specjalistyczne firmy budowlane.

Konstrukcja i montaż drewnianego formworku

Jeśli wybrano formwork z desek drewnianych, a nie kompleksowy gotowy system, ważne jest jego poprawne zmontowanie. Do tego celu używane są wycięte, precyzyjne deski. Wewnętrzna strona płyty zawsze jest płaska. Dlatego wszystkie elementy złączne znajdują się z zewnątrz.

Do budowy fundamentów potrzebne są zwykle niskie płyty. Deski w płycie łączy się kołkami i paskami pionowymi co około 1 m (więcej nie zalecane). Dla zwiększenia wytrzymałości czasem dodaje się paski poziome nad paskami pionowymi. Płyty łączy się ze sobą złączkami lub dodatkowymi paskami.

Połączenia kątowe płyt. Dwa równoległe płyty robi się dłuższymi niż potrzeba (nakrywające), z wewnętrznej strony na nich nacinane są paski, które służą jako opór dla płyty prostopadłej (nakładanej). W płytach i między nimi nie powinno być szczelin większych niż 3 mm. Jeśli istnieją, należy je zasłonić paską lub wbić płytką OSB.

Wewnętrzna część płyty pokrywa się folią lub pokrywa się wodoodporną smarą. To potrzebne do zmniejszenia przylegania między betonem a drewnem, co ułatwia ich rozdzielenie. Dzięki folii drewno nie zabrudza się, można je ponownie wykorzystać do innych celów budowlanych.

Aby konstrukcja zachowała kształt i nie uginana, z zewnątrz płyty wspierane są oporami lub kołkami wbitymi w ziemię. Aby płyty nie nachylały się do środka, z góry kryje się je rozporami, z wnętrza – pustymi betonowymi belkami lub drutem. Klatkę zbrojeniową lepiej wstawiać w miarę montażu formworku, co ułatwia prace zbrojeniowe.

Formwork nieodłączny

Do formworku nieodłącznego zalicza się płyty z polistyrenu i płyty żelbetowe. Polistyren stosuje się do ułatwienia montażu i jako izolacja cieplna fundamentu. Również pełni funkcję izolacji wodnej, choć wymaga instalacji drenażu. Moduły łączy się w kieszenie. W nich zaprojektowano otwory do zbrojenia i wyjścia komunikacji.

Płyty żelbetowe stosuje się, gdy obliczona grubość przyszłych ścian przekracza 0,5 m. Płyty żelbetowe do formworku mają grubość 5–8 cm, produkowane na zakładach żelbetowych, montowane za pomocą specjalistycznej techniki. Do produkcji tych płyt wykorzystuje się tą samą markę betonu, którą będzie wylewany fundament. Powierzchnia płyty jest szorstka dla lepszej przyczepności. Wewnątrz umieszcza się klatkę zbrojeniową.

Wnioski

Jaki rodzaj formworku stosować w konkretnym przypadku, pomoże określić specjalista lub obliczenia konstrukcji przyszłego budynku. Najczęściej wybór dokonywany jest w stosunku do możliwości finansowych i projektu budynku. Najważniejsze, pamiętać, że główne zadanie formworku to stworzenie mocnego fundamentu o odpowiedniej formie. Dlatego należy stosować wysokiej jakości materiały i dokładnie przeprowadzać obliczenia.

Jeśli istnieje możliwość, można wypożyczyć formwork. W dużych miastach zawsze są firmy zajmujące się wynajmowaniem materiałów budowlanych. Gotowe płyty łączy się specjalnymi połączeniami, co ułatwia prace. Choć w takich firmach mogą być już zużyte systemy, dlatego zawsze należy najpierw obejrzeć produkt, a potem już podejmować decyzję.