Dom Narzymfina: czy przyszłość domu-komuny w Moskwie istnieje?

Patrząc na żółty, zniszczony dom na Nowinskim bulwarze, trudno sobie wyobrazić, że zaledwie 80 lat temu poruszał on wyobraźnię nie tylko radzieckich architektów, ale także światowej sławy Le Corbusiera. Kto zaprojektował dom-komunę, dlaczego projekt nie został rozszerzony na masową skalę i czy możliwe jest przywrócenie budynkowi pierwotnego wygląd – opowiadamy najciekawsze informacje o Domu Narzymfina.

Adres: Moskwa, Nowinski bulwar, 25, korpus 1
Rok budowy: rok 1930
Autor projektu: architekci Mojsiej Ginzburg i Ignatij Milinis
Styl: konstruktywizm

Dom Narzymfina na mapie Moskwy

Zamysł – rzeczywistość: dom dla pracowników Narzymfina budowano jako pierwszy w Moskwie dom-komuna (ściślej mówiąc, budynek przejściowy: od burżuaznego mieszkania do komuny socjalistycznej). Zgodnie z planem architektów kompleks miał składać się z czterech budynków, ale w warunkach oszczędności pieniędzy (było to powszechnie spotykane w czasach radzieckich) zbudowano tylko trzy.

Długie sześciopiętrowe mieszkalne korpusy ustawiono równolegle do Nowinskiego bulwaru. Obok zbudowano korpus komunalny: miał tam znajdować się kuchnia, jadalnia, biblioteka, sala fitness i strefa klubowa. Z mieszkalnym korpusem łączył się szklisty korytarz – pogoda nie mogła przeszkadzać w odpoczynku mieszkańców. Trzeci budynek miał tylko dwa piętra: tu znajdował się garaż i mechaniczna pralnia.

Co było nowym: dom-komuna miał całkowicie zmienić społeczno-bytowy styl swoich mieszkańców. Kobietom nie trzeba było już stać przy piecu: gotowanie dla całej rodziny zastąpiono posiłkami w jadalni zgodnie z rozkładem. Dlatego w mieszkaniach nie pozostały pełne kuchnie, tylko elementy kuchenne wbudowane w szafy. Na dachu Mojsiej Ginzburg zaprojektował szałat – nowoczesne rozwiązanie, choć niezbyt odpowiednie w kontekście pogody moskiewskiej.

Zdjęcie: Olga Melikesiewa

Liczba mieszkań: 50

Układ: dla końca lat 20. XX wieku architektura Domu Narzymfina stała się prawdziwym przełomem. Cały sześciopiętrowy budynek podzielony został poziomo na dwie części. Na trzech dolnych piętrach znajdowały się mieszkania o dużej powierzchni (57–60 m²) dla rodzin z dziećmi. Powyżej – mieszkania o małej powierzchni dla jednej lub dwóch osób. Wszystkie komórki w domu były dwupoziomowe: dzięki wielopoziomowej konstrukcji powierzchnia mieszkalna była o 50% większa niż przewidziana.

Zdjęcie: Olga MelikesiewaZdjęcie: Olga MelikesiewaZdjęcie: Olga Melikesiewa

W domu istnieją różne typy komórek:

Mieszkanie typu F – najmniejsze komórki. Wejść do nich można z ogólnej szklistej korytarza na 5 piętrze, spadając po wewnętrznych schodach do ogólnej sali lub wspinając się po podobnych schodach. Toaleta – przy wejściu, kąt prysznicowy – obok sypialni.

Mieszkanie typu K – dwupoziomowa mieszkanie dla dużej rodziny. Mieszkańcy mogli pochwalić się dwoma sypialniami, małą kuchnią, ogólne pokojem mieszkalnym z wysokością sufitów 4,6 m i własną tarasem.

Mieszkanie typu 2 F – połączone dwa komórki typu F (14 m² i 29 m²). W tych mieszkaniach znajdowały się dwie sypialnie o wysokości 3 m oraz łazienka, toaleta, kuchnia i jadalnia o wysokości 2,3 m.

Zdjęcie: Olga MelikesiewaZdjęcie: Olga Melikesiewa

To ciekawe: pierwotnie dom stał na nogach, ale na koniec lat 30 przestrzeń między nimi została zabudowana. Jednak znany francuski architekt Le Corbusier zdążył zobaczyć dom w pierwotnym kształcie. Mówią, że francuz był tak zachwycony, że zaczął budować wszystkie swoje domy „na nogach”. Wiele osób zauważa zadziwiające podobieństwo z domem Narzymfina w Marseilli – jednym z najbardziej znanych projektów Le Corbusiera, zbudowanym w latach 40 po jego wizycie w Moskwie.

Znani mieszkańcy: główny ideolog tworzenia domów-komun i bliski przyjaciel Ginzburga Nikolaj Milutin nie tylko mieszkał w domu – jego pięćdziesięciometrowe mieszkanie znajdowało się na płaskim dachu mieszkalnego korpusu (dziś nazywalibyśmy to „penthouse”).

Inni znani mieszkańcy: radziecki malarz nowoczesności Aleksandr Deineka, popularny bloger Anton Nosik.

Zdjęcie: Olga Melikesiewa

Czy istnieją podobne projekty? Dom-komunę można znaleźć w Moskwie na Gogolewskim bulwarze (Dom architektów), w 2. Donnym przejeździe (Kwatera tekstylnego instytutu) i na ulicy Lestewa. Projekt domów-komun nie ominął też Sarata i Woronieży.

Dom-komuna na Gogolewskim bulwarze
Kwatera tekstylnego instytutu

Los: w czasie kryzysu mieszkaniowego w połowie lat 30. wielkie trzykomorowe mieszkania przekształcono w komunalne, a fasada budynku została pomalowana żółtą farbą zamiast awangardowego białego-czerwonego koloru. Bez rekonstrukcji dom zaczynał się rozpadac: w 2006 roku został włączony do „Listy 100 pamiątek świata kultury”, które są zagrożone zniszczeniem.

Zdjęcie: Olga Melikesiewa

Rekonstrukcja: w 2016 roku jedynym właścicielem domu został zespół OO «Liga praw». Do zarządzania rekonstrukcją zaproszony był Alexej Ginzburg – wnuk znanej architekta. Prace rozpoczęły się w lipcu 2017 roku i, według szacunków, trwają 3–4 lata.

W planach – przywrócenie domowi historycznego wyglądu: zdemontowanie przyczepionego pierwszego piętra, odbudowa fasad, pozbycie się przyczepionych konstrukcji, odbudowa elementów architektonicznych i schematów kolorystycznych komórek. Nie zapomniano też o korpusie komunalnym – odbudowano szkliste witraże i pierwotny układ. Czy dom zostanie przekształcony w hotel czy nadal będzie mieszkaniem – nie wiadomo.

Wizualizacja odnowionego Domu Narzymfina: biuro OO «Ginzburg Architekts»Wizualizacja: biuro OO «Ginzburg Architekts»Wizualizacja: biuro OO «Ginzburg Architekts»

Prawdopodobnie Ci się podobało:

• Jak mieszkają w domu Le Corbusiera: kolumna Ksenii Burżskiej
  
• Kto i dlaczego zbudował „Dom na nogach” w Moskwie
  
• Jasne objaśnienia architektury: 5 budynków epoki radzieckiego awangardu